Wprowadzanie do obrotu lub udostępnianie na rynku krajowym wyrobów budowlanych.

Zgodnie z art. 10 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane zabrania się stosowania w budownictwie wyrobów niepewnych tj. bez odpowiednich dokumentów świadczących o dopuszczeniu tych wyrobów do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie. Wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały, o właściwościach użytkowych, umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie wymagań podstawowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo Budowlane, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie, jeżeli wyroby te zostały wprowadzone do obrotu zgodnie z przepisami odrębnymi.

Zgodnie z art. 4 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych wyrób budowlany może być wprowadzony do obrotu lub udostępniany na rynku krajowym, jeżeli nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, w zakresie odpowiadającym jego właściwościom użytkowym i zamierzonemu zastosowaniu co oznacza to, że jego właściwości użytkowe umożliwiają prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym, w których ma on być zastosowany w sposób trwały, spełnienie podstawowych wymagań, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. W związku z tym przepisem obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, z późn. zm.), dotyczących:

1. nośności i stateczności konstrukcji,
2. bezpieczeństwa pożarowego,
3. higieny, zdrowia i środowiska,
4. bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,
5. ochrony przed hałasem,
6. oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,
7. zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10 ustawy o wyrobach budowlanych poprzez wprowadzenie do obrotu wyrobów budowlanych na rynku krajowym należy rozumieć wprowadzenie do obrotu, o którym mowa a art. 2 pkt 17 rozporządzenia Nr 305/2011, tj. udostępnienie po raz pierwszy wyrobu budowlanego na rynku unijnym. Natomiast przez udostępnianie wyrobu budowlanego na rynku krajowym należy rozumieć każde dostarczanie wyrobu budowlanego w celu dystrybucji lub zastosowania na rynku krajowym w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie , zgodnie z art. 2 pkt 12 ustawy o wyrobach budowlanych w związku z art. 2 pkt 16 rozporządzenia Nr 305/2011.

Sposób wprowadzania i udostępniania wyrobów budowlanych na rynku krajowym jest uzależniony od tego, czy wyrób budowlany jest czy nie jest objęty normą zharmonizowaną.  Dlatego też zgodnie z:

• art. 5 ust. 1 Ustawy o wyrobach budowlanych wyrób budowlany objęty normą zharmonizowaną lub zgodny z wydaną dla niego europejską oceną techniczną, może być wprowadzony do obrotu lub udostępniany na rynku krajowym wyłącznie zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011. Podlega on oznakowaniu znakiem CE a wzór oznakowania CE określa załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzenia w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzenia produktów do obrotu i uchylające rozporządzenia (EWG) nr 339/93.
• art. 5 ust. 2 ustawy o wyrobach budowlanych wyrób budowlany nieobjęty normą zharmonizowaną, dla której zakończył się okres koegzystencji, o którym mowa w art. 17 ust. 5 rozporządzenia Nr 305/2011, i dla którego nie została wydana europejska ocena techniczna, może być wprowadzony do obrotu lub udostępniany na rynku krajowym, jeżeli został oznakowany znakiem budowlanym, którego wzór określa załącznik nr 1 do ustawy o wyrobach budowlanych.
• art. 5 ust. 3 Ustawy o wyrobach budowlanych wyrób budowlany nieobjęty zakresem przedmiotowym zharmonizowanych specyfikacji technicznych, o których mowa w art. 2 pkt 10 rozporządzenia Nr 305/2011, może być udostępniany na rynku krajowym, jeżeli został legalnie wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz w Turcji, a jego właściwości użytkowe umożliwiają spełnienie podstawowych wymagań przez obiekty budowlane w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej. Wraz z wyrobem budowlanym udostępnianym na rynku krajowym dostarcza się informacje o jego właściwościach użytkowych oznaczonych zgodnie z przepisami państwa, w którym wyrób budowlany został wprowadzony do obrotu, instrukcje stosowania, instrukcje obsługi oraz informacje dotyczące zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, jakie ten wyrób stwarza podczas stosowania i użytkowania.

W związku z powyższym wyroby budowlane możemy podzielić na trzy kategorie:

I. kategoria wyrobów budowlanych dotycząca tych objętych zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi, tj. normami zharmonizowanymi lub europejskimi ocenami technicznymi, które mogą być wprowadzone do obrotu lub udostępniane na rynku krajowym wyłącznie zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011. Oznacza to zatem, że takie wyroby budowlane są:

• wytworzone zgodnie z właściwą normą zharmonizowaną albo europejską oceną techniczną,
• poddane odpowiedniej ocenie zgodności (według systemu oceny zgodności określonego w takiej normie albo ocenie technicznej) na podstawie której wystawiana jest deklaracja zgodności, potwierdzająca posiadanie przez wyrób budowlany odpowiednich właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk,
• poddane oznakowaniu znakiem CE,
• wprowadzane do obrotu (udostępniany po raz pierwszy na rynku unijnym) albo udostępniane na rynku krajowym (dostarczany w celu dystrybucji lub zastosowania na rynku krajowym w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie).

II. kategoria wyrobów budowlanych dotycząca tych nieobjętych zakresem przedmiotowym zharmonizowanych specyfikacji technicznych, tj. objętych wyłącznie normami polskimi lub krajowymi ocenami technicznymi, ewentualnie wytwarzanych jako wyrób regionalny. Mogą być one wprowadzone do obrotu lub udostępniane na rynku krajowym wyłącznie jeżeli zostały oznakowane znakiem budowlanym. Oznacza to zatem, że takie wyroby budowlane , za wyjątkiem regionalnych wyrobów budowlanych^*), są:

• wytworzone zgodnie z właściwą Polską Normą wyrobu albo krajową oceną techniczną,
• poddane odpowiedniej ocenie zgodności (według systemu oceny zgodności określonego w takiej normie albo ocenie technicznej) na podstawie której wystawiana jest deklaracja zgodności, potwierdzająca posiadanie przez wyrób budowlany odpowiednich właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk,
• poddane oznakowaniu znakiem budowlanym,
• wprowadzane do obrotu (udostępniany po raz pierwszy na rynku unijnym) albo udostępniane na rynku krajowym (dostarczany w celu dystrybucji lub zastosowania na rynku krajowym w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie).

III. kategoria wyrobów budowlanych dotycząca tych nieobjętych zakresem przedmiotowym zharmonizowanych specyfikacji technicznych, tj. legalnie wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz w Turcji i udostępnianych na rynku polskim. Wyroby takie są zatem wprowadzane do obrotu w innym państwie niż Rzeczpospolita Polska na podstawie przepisów prawa obowiązujących w tym państwie, a na rynku polskim są jedynie udostępniane. Właściwości użytkowe takiego wyrobu muszą umożliwiać spełnienie podstawowych wymagań przez obiekty budowlane. Wraz z wyrobem budowlanym udostępnianym na rynku krajowym dostarcza się informacje o jego właściwościach użytkowych oznaczonych zgodnie z przepisami państwa, w którym wyrób budowlany został wprowadzony do obrotu, instrukcje stosowania, instrukcje obsługi oraz informacje dotyczące zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, jakie ten wyrób stwarza podczas stosowania i użytkowania.

*) Regionalny wyrób budowlany jest wprowadzany do obrotu albo udostępniany na rynku jedynie po jego oznakowaniu znakiem budowlanym i wystawieniu odpowiedniej deklaracji zgodności.